Visie op Smakt-Holthees

3.1 Inleiding

De gemeente Venray maakt in samenwerking met de dorps- en wijkraden en de professionele kernpartners structuurvisies. Daarin is de visie van de dorpen en wijken vastgelegd waar zij over 10 á 15 jaar willen staan. Tegelijkertijd is ook vastgelegd wat er moet gebeuren om de visie te realiseren en hoe dat moet gebeuren. Met name is vastgelegd wat het dorp/de wijk er zelf aan kan en wil bijdragen. Het is immers hun woonomgeving die toekomstbestendig gemaakt moet worden en waar bewoners van de dorpen en wijken ook trots op zijn.

3.2 Smakt-Holthees in 2012

Het Limburgse Smakt en het Brabantse Holthees vormen samen één gemeenschap. Het zijn kleine dorpen. Samen hebben ze 600 á 700 inwoners.
Omdat het hier om een gemeenschap gaat die gevormd wordt door twee kleine dorpen hoort een dorpsontwikkelingsplan betrekking te hebben op het geheel.
De gemeenschap heeft van doen met twee gemeentes, Venray en Boxmeer. Voor Dorpsraad en verenigingen heeft dit o.m. tot gevolg dat voor zover er overleg met overheden plaats vindt, dit op twee plaatsen zal gebeuren.
Alle overheden en overheidsorganisaties behoren het beleid zodanig op elkaar af te stemmen, dat de eenheid versterkt en de gemeentelijke en provinciale grens zoveel mogelijk geslecht wordt.
De gemeenschap heeft een rijk verenigingsleven. Voor de vrijwilligers, die hiervoor nodig zijn, wordt vaak in dezelfde vijver gevist.
De gemeenschapsvoorzieningen zijn zeer minimaal: In Holthees is er een voetbalaccommodatie en een blokhut, alsmede een café/zaal. Te Smakt is er de kerk en een café/zaal, die een regiefunctie heeft. Beide voorzieningen staan ook open voor gemeenschapsactiviteiten.
Gezamenlijk kennen de dorpen een RK–parochie, met de kerk in Smakt.
De kapel te Holthees is aan de eredienst onttrokken. Zij is nog wel de basis voor het Gilde, dat hier enkele diensten per jaar heeft. Het Mariabeeld in de kapel heeft nog een religieuze functie.
Verder wordt de kapel gebruikt voor muziekuitvoeringen, exposities, burgerlijke huwelijken e.d.
Gezamenlijk hebben ze een basisschool en een peuterspeelzaal te Holthees.
Het behoud van alle voorzieningen is van wezenlijk belang voor de gemeenschap.
In Smakt heeft de St.Jozefkapel een bijzondere functie: jaarlijks trekt het vele pelgrims die St.Jozef bezoeken. Sinds kort is er een internationale katholieke beweging gevestigd (de International Eucharistic Flame Evangelization, IEFE). Deze trekt vooral mensen van buiten de gemeenschap.

Jarenlang is er weinig ruimte geweest voor woningbouw. Het gevolg was dat jongeren, die wilden bouwen naar elders trokken. In afgelopen jaren is er door grote inspanningen van de Dorpsraad extra woningbouw geweest. Op dit moment zijn er in Holthees voldoende bouwmogelijkheden. In Smakt ontbreken deze.
De mogelijkheid woningen te huren is zeer minimaal.

Voor openbaar vervoer is men aangewezen op het treinstation te Vierlingsbeek, op ruim twee kilometer afstand van het centrum van Holthees. Verder zijn er van maandag tot en met vrijdag overdag ieder uur buurtbussen via het station van / naar Boxmeer en van / naar Venray.
Voorzieningen voor ondersteuning van ouderen, zieken, gehandicapten e.d. zijn er binnen de gemeenschap niet. Voor gezondheidszorg en welzijn is men aangewezen op de directe of ruimere omgeving.
Vanwege de spoorlijn en het station en de A73 is Smakt - Holthees gunstig gelegen voor degenen die op een wat grotere afstand werken en/of studeren.
Uitgezonderd een zaak voor tuin-, dierbenodigdheden e.d. zijn er geen winkels. In Holthees is een basisschool en een peuterspeelzaal gevestigd.

De leefbaarheid in een kleine gemeenschap met minimale voorzieningen is kwetsbaar. Uit bovenstaande globale beschrijving blijkt dat de gemeenschap Smakt - Holthees in deze situatie verkeert.

3.3 Smakt-Holthees in 2025

Deze Structuurvisie Dorpsontwikkelingsplan Smakt-Holthees heeft betrekking op de gemeenschap als geheel en niet op specifiek één dorp.
Kernpunt van de toekomstvisie is dat de gemeenschap Smakt-Holthees prettig is om te wonen. Er zijn voldoende en/of bereikbare basisvoorzieningen zodat jonge en oudere inwoners graag in Smakt-Holthees kunnen en willen blijven wonen en nieuwe mensen zich hier willen vestigen.

A. Profilering

Smakt-Holthees ligt te midden van een gevarieerde groene omgeving. De gemeenschap heeft de ligging als middel gebruikt om beide kernen nadrukkelijk op de kaart te zetten. De kernen vormen een rustpunt voor de toeristen en pelgrims die in Smakt ook nog in 2025 in grote getale de St.Jozefkapel bezoeken en daarbij dankbaar gebruik maken van de aanwezige horecafaciliteiten.
De Mariakapel te Holthees heeft mogelijkheden voor kleinschalige concerten, lezingen en is breed inzetbaar voor exposities en als trouwlocatie.
De route van het Pieterpad loopt door beide kernen en trekt veel wandelaars uit alle delen van Nederland (wellicht nog mogelijkheden voor internationale kansen).
Deze componenten en in combinatie met de enorme inzet van de dorpsgemeenschap hebben er voor gezorgd dat Smakt-Holthees zich weet te onderscheiden ten opzichte van de omliggende dorpen. Een commissie Public Relations draagt er zorg voor dat met enige regelmaat de schijnwerper op Smakt-Holthees en de mogelijkheden in de nabije omgeving wordt gezet. Bijzondere activiteiten in het dorp worden door de commissie PR i.s.m. de Dorpsraad, verenigingen en VVV-kantoren in de omgeving onder de aandacht gebracht van een breed publiek.

B. Ruimtelijke ontwikkeling

Woningbouw
Voor woningbouw (huur en koop) zijn zowel in Smakt als Holthees mogelijkheden. Het woningbouw programma is in afgelopen jaren steeds meer toegesneden op de vraag van de bewoners. Op die manier is het gelukt om jongeren te behouden voor de dorpsgemeenschap en hebben ouderen en gehandicapten de mogelijkheid om in Smakt-Holthees te blijven wonen.

Openbare ruimte
In Smakt-Holthees heeft de openbare ruimte een kwaliteitsslag gemaakt. De dorpsentrees zijn verfraaid. De groenstrook tussen de bruggen van beide dorpen is omgevormd tot een park met wandelpad dat beide dorpen verbindt. De eenheid wordt hierdoor benadrukt. Voor de kinderen zijn er op verschillende plaatsten in beide dorpen voldoende speelgelegenheden. Het dorpsplein te Smakt is heringericht zodat het een mooie uitstraling heeft en geschikt is voor evenementen.

C. Sociaal maatschappelijke ontwikkeling

Voorzieningen
De aanwezige voorzieningen zijn voor het dorp behouden en de kwaliteit ervan is aanzienlijk verbeterd. Zo is het Zorghotel zich ook gaan richten op zorgverlening in Smakt-Holthees. De basisschool is omgevormd tot een brede school waar naast de dagelijkse onderwijstaken kinderopvang voor kinderen van 0-4 jaar en voor- en naschoolse opvang geboden wordt. De school is nog steeds een van de belangrijkste pijlers van de leefbaarheid in het dorp. De samenwerking met de ouders en Dorpsraad is goed. De kwaliteit van het onderwijs, het schoolconcept en de voor- en naschoolse opvang is voor ouders van buiten deze kernen een reden om hun kinderen naar de school in Holthees te laten gaan.

Verenigingen
Het bloeiende verenigingsleven is behouden. Door gebrek aan vrijwilligers voor bestuurlijke functies hebben verschillende verenigingen op een slimme manier bestuurlijke functies samengevoegd. Sommige verenigingen zijn intensiever gaan samenwerken met andere verenigingen binnen de gemeenschap en met gelijke verenigingen in de omliggende dorpen waardoor zij behouden zijn voor het dorp. Door zelfwerkzaamheid en pro-actief handelen staan verschillende verenigingen er beter voor dan voorzien was.

Gemeenschapsaccommodatie
De dorpsgemeenschap heeft zich enorm ingespannen voor het behoud van de Blokhut. Door zelfwerkzaamheid en ondersteuning vanuit beide gemeenten is de Blokhut geschikt als gemeenschapsvoorziening en bruikbaar voor meerdere doeleinden. Samen met de gemeenschapsfaciliteiten binnen de dorpen richt deze zich vooral op die activiteiten en terreinen, die de plaatselijke horeca niet aanbiedt. Door een goede samenwerking tussen de Blokhut, verenigingen en horecabedrijven zijn deze laatste behouden . Dit is de leefbaarheid aanzienlijk ten goede gekomen.

Sociale veiligheid
Veiligheid omvat zowel de sociale veiligheid als de fysieke veiligheid. Met betrekking tot de sociale veiligheid zijn een aantal zaken geborgd. Door de sterke sociale samenhang hebben de inwoners meer oog voor elkaar en kunnen zij elkaar aanspreken op feiten die van invloed zijn op de sociale veiligheid.

D. Verkeer en vervoer

Openbaar vervoer
De openbaar vervoersvoorzieningen hebben door de jaren heen hun dienst bewezen en zijn in stand gehouden. Voor de avonden en weekenden zijn er slimme alternatieven ontwikkeld. Deze vergroten de leefbaarheid.

Verkeersveiligheid
Met betrekking tot de verkeersveiligheid zijn in overleg met de dorpsgemeenschap passende maatregelen genomen. Voor de veiligheid van de vele fietsers die Smakt-Holthees bezoeken zijn langs de doorgaande wegen fietssuggestie stroken en fietspaden aangelegd.

E. Toerisme en recreatie

Wandel- en fietsroutes
Gezien de riante ligging van Smakt-Holthees is optimaal gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de omgeving biedt. De wandelroutes zijn aangesloten op die van de naburige dorpen. De herontwikkeling van de Molenbeek is afgerond en voorzien van een wandelpad. De Overloonse bossen zijn voor wandelaars en fietsers beter bereikbaar geworden door een loop/fietsbrug over de A73. Door de aanleg van fietspaden (o.m. door de bossen tussen Smakt en Oostrum waarbij aansluiting wordt gezocht bij het Masterplan Geijsteren )zijn aantrekkelijke fietsverbindingen ontstaan met de omliggende dorpen.

Toerisme
Het Schaartven heeft zich ontwikkeld tot een regionale voorziening waarbij vanwege de toeloop van dagjesmensen de parkeervoorziening is uitgebreid en het onmogelijk is gemaakt in de berm van de Holthesedijk te parkeren. De veiligheid van de weggebruikers is hierdoor enorm verbeterd.
De bezoekers van het Schaartven en de pieterpatters maken gebruik van een aantal voorzieningen van Holthees – Smakt.

F. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden

De gemeenschap, de Dorpsraad en de verenigingen hebben een eigen taak en verantwoordelijkheid. Veel dorpsbewoners begrijpen dat de leefbaarheid iets van hen zelf is en nemen hierin de verantwoordelijkheid. De gemeenschap poogt zoveel mogelijk het stuur zelf in handen te houden. Daar waar dat nodig en gewenst is, zijn door de overheden bevoegdheden overgedragen aan de gemeenschap. Dit is ook duidelijk zichtbaar in de gemeenschap. Veel inwoners van beide dorpen zijn lid van een vereniging en bekleden bestuurlijke functies. De openbare ruimte is een zorg van velen. Naast het basisonderhoud dat als plicht van de gemeente wordt gezien levert de gemeenschap een substantiële bijdrage in het groenonderhoud en hebben zij de dorpsentrees verfraaid. Door de oplettende inwoners is het aantal vernielingen aanzienlijk gedaald.
Naast al deze fysieke zorgen voor de openbare ruimte is de gemeenschap vooral ook gericht op het welzijn voor elkaar. Vanwege het beperkte aanbod van voorzieningen is burenhulp, ondersteuning, boodschappen doen, enz. een welkome en vertrouwde aanvulling. Zonodig bieden Dorpsraad en specifieke werkgroepen hiervoor ondersteuning. Het heeft de sociale samenhang in de gemeenschap versterkt.
In relatie tot de gemeenschap is de samenwerking tussen de Limburgse en Brabantse overheden en overheidsorganisaties sterk verbeterd. Zij zijn ervan overtuigd dat met betrekking tot Smakt-Holthees er sprake is van een unieke situatie op de grens van beider gemeenten. Naast structureel overleg, vindt ook ambtelijke en bestuurlijke afstemming plaats tussen beide gemeenten met betrekking tot zaken die Smakt-Holthees aangaan. De Dorpsraad heeft in de afgelopen jaren veel energie geïnvesteerd om de samenwerking tussen overheden en overheidsorganisaties te verbeteren.